Centrum im. Adama SmithaPierwszy Niezależny Instytut w Polsce od 16 września 1989 roku

KILKA UWAG W ZWIĄZKU Z POWIĘKSZANIEM LICZBY PŁATNIKÓW PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG

Krzysztof Dzierżawski

KILKA UWAG W ZWIĄZKU Z POWIĘKSZANIEM LICZBY PŁATNIKÓW PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG

  1. Od wprowadzenia w Polsce podatku od towarów i usług w lipcu 1993 roku systematycznie i konsekwentnie powiększa się ilość podmiotów gospodarczych będących płatnikami podatku od towarów i usług. Proces ten spowodowany jest zaostrzaniem kryteriów wyznaczających obowiązek podatkowy, ale ma także przyczyny w dyskryminacji podatników obowiązkiem podatkowym formalnie nie objętych (np. nieuznawanie ich rachunków przy rozliczaniu ulg podatkowych). Tak więc w roku 1993 było 209.638 płatników VAT; w 1999 już 1.050.835; a przewiduje się, że w roku 2001 będzie ich ok. 1.600.000. Oznacza to, że obowiązkiem podatkowym obejmowane są firmy coraz mniejsze, w nieodległej przyszłości praktycznie wszystkie, ponieważ granicą obrotów, której przekroczenie wywołuje powstanie obowiązku podatkowego ustali się na wysokości 10.000 Euro rocznie, czyli miesięcznego wynagrodzenia dobrze opłacanego menedżera.
  2. VAT to podatek skomplikowany, wymagający specjalnej “infrastruktury”, w którą musi być wyposażony podatnik – zarówno materialnej jak i niematerialnej. Te pierwsze to kasy fiskalne, drugie natomiast to służby rachunkowe, bez których prawidłowa obsługa podatku jest niemożliwa. Infrastruktura ta jest kosztowna: kasa fiskalna to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych, obsługa rachunkowa zaś kosztuje przynajmniej 100 złotych miesięcznie – rocznie ponad 1000 złotych. O ile dla przedsiębiorstw dużych i średnich, często dysponujących tą infrastrukturą z powodów pozapodatkowych, ciężar tych kosztów nie ma wielkiego znaczenia, o tyle dla firm małych jest to obciążenie znaczące, niekiedy ponad ich siły.
  3. VAT to podatek konsumpcyjny. Przedsiębiorcy obciążają nim odbiorców towarów i usług, ale mogą odliczyć podatek zawarty w fakturach, które sami byli zmuszeni wcześniej opłacić. W przypadku małych firm rodzinnych nie da się wyznaczyć wyraźnej granicy między wydatkami o charakterze konsumpcyjnym a tymi, które związane są z działalnością firmy. Konsekwencją jest możliwość odliczenia od podatku od jakiejś ilości dóbr konsumpcyjnych, które daje się przypisać jako wydatek firmy. Rzecz jasna, nie jest możliwe ustalenie jak wielki jest z tego powodu uszczerbek w dochodach skarbu, ale z całą pewnością trzeba go przy ocenie podatku brać pod uwagę. 
  4. W ciągu lat 1994-1999 wpływy z podatku VAT systematycznie rosły. Jeśli  wyeliminować wpływ inflacji i wzrostu gospodarczego, to wzrost ten wyniósł w roku 1995 - 1%; w 1996 – 8,5%; w 1997 – 9,1%; w 1998 był ujemny (-1,1%); w 1999 wyniósł 1,1%. Na wzrost ten składały się z całą pewnością czynniki związane z podnoszeniem stawek podatku i likwidacją zwolnień, i – być może – w jakiejś mierze powiększenie liczby podatników oraz podniesienie sprawności administracji fiskalnej. Analiza pięcioletnia 95-99 nie wykazuje, by istniała wyraźna korelacja między wzrostem liczby podatników a wzrostem dochodów podatkowych.
  5. Obejmowanie obowiązkami podatkowymi firm coraz mniejszych wiąże się z mnożeniem jednostkowych kosztów obsługi po stronie podatników, ale powiększa także koszty administracji podatkowej. O ile koszty te w odniesieniu do pojedynczej firmy są w zasadzie stałe, o tyle dochody podatkowe pozostają w proporcji do rozmiarów firmy. Istnieje więc jakaś statystyczna wielkość firmy, przy której koszty obsługi podatku okażą się wyższe niż dochody skarbu. Oczywistą granicą sensowności rozszerzenia zakresu podmiotowego VAT jest brak dodatkowych wpływów do skarbu. Wydaje się jednak, że granicę tę można obniżyć nawet znacznie poniżej poziomu równowagi między kosztami poboru a dochodami z pobranegopodatku. Polityka fiskalna powinna zmierzać do optymalizacji na tym polu, tak by koszt poboru (po obu stronach) każdej złotówki wpływającej do skarbu był możliwie mały.
  6. Z powodów omówionych wcześniej podatek tak skomplikowany jak VAT wymogu optymalizacji na szeroką skalę wypełnić nie może. Alternatywnym rozwiązaniem – korzystnym zarówno dla skarbu jak i podatników, ale także gospodarki jako całości – jest zastąpienie VAT-u jakąś formą podatku zryczałtowanego (może być ich kilka rodzajów), wolnych od ciężaru kosztownej obsługi, ale przynoszących dochody skarbowi.

 

Tabela: Wzrost wpływów z podatku VAT i wzrost liczby jego płatników

Wyszczególnienie

 

95

96

97

98

99

Przyrost dochodów z VAT w stosunku do poprzedniego roku

37,7%

35,6%

31,8%

16,1%

13,8%

Inflacja

27,8%

19,9%

14,9%

11,8%

7,3%

Wzrost PKB

7,0%

6,0%

6,8%

4,8%

4,1%

Przyrost dochodów z VAT po wyeliminowaniu wpływu inflacji i wzrostu gospodarczego

1,0%

8,5%

9,1%

-1,1%

2,1%

Przyrost liczby podatników VAT

154,4 tys.

148,7 tys.

73,1 tys.

109,0 tys.

87,9 tys.

 

Źródło: Informacja Ministerstwa Finansów

Krzysztof Dzierżawski – ekspert i doradca Zarządu Centrum im. Adama Smitha

 

Reddit icon
Technorati icon
Yahoo! icon
e-mail icon
Twitter icon
Facebook icon
StumbleUpon icon
Del.icio.us icon
Digg icon
LinkedIn icon
MySpace icon
Newsvine icon
Pinterest icon
poniedziałek, 2020-06-01

KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

Materiał z konferencji KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

do pobrania na miejscu lub z tiny.pl/79q15

film: https://youtu.be/GoZre5PAANU ...

czwartek, 2019-06-06

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

INFORMACJA PRASOWA CENTRUM IM. ADAMA SMITHA, Warszawa, 6 czerwca 201 9

 

Centrum im. Adama Smitha oblicza Dzień wolności podatkowej w Polsce od 1994 roku. 

W 2019 roku ...

piątek, 2018-10-26

Informacja prasowa o stanie inicjatywy Centrum im. Adama Smitha w sprawie projektu ustawy dotyczącej podejmowania uchwał przez zgromadzenia wspólników przez Internet

W środę 10 października 2018 r. odbyło się spotkanie grupy roboczej złożonej z ekspertów Centrum im. Adama Smitha oraz przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP w sprawie projektu ustawy dotyczącego podejmowania uchwał przez zgromadzenia wspólników przez Internet.

Dyrektor Narodowej Rady Rozwoju, Samorządu i Inicjatyw Obywatelskich, Pan Paweł Janik wyraził podziękowanie...

niedziela, 2018-08-12

Mariusz Łuszczewski ekspertem ds. relacji indyjskich

Mariusz Łuszczewski decyzją zarządu Centrum jest nowym ekspertem ds. relacji indyjskich. Oficjalne wręczenie tytułu eksperta miało miejsce 8 sierpnia 2018 roku.

poniedziałek, 2020-06-01

KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

Materiał z konferencji KOSZTY WYCHOWANIA DZIECI 2020

do pobrania na miejscu lub z tiny.pl/79q15

film: https://youtu.be/GoZre5PAANU ...

czwartek, 2019-06-06

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

8 CZERWCA DZIEŃ WOLNOŚCI PODATKOWEJ 2019

INFORMACJA PRASOWA CENTRUM IM. ADAMA SMITHA, Warszawa, 6 czerwca 201 9

 

Centrum im. Adama Smitha oblicza Dzień wolności podatkowej w Polsce od 1994 roku. 

W 2019 roku ...