Na zaproszenie kierownictwa ministerstwa finansów brałem udział w kameralnym spotkaniu poświęconym zastosowaniu technologii w naszym systemie podatkowym, klasyfikowanym przez Bank Światowy jako jeden z najgorszych na świecie. Rzec by można, że wszystko, jak w przypadku przyjazdu Kennedych do Dallas - poza zamachem - było udane. 

Na kilkudziesięciu slajdach udowadniano, że zamiana obowiązku wypełniania zeznań podatkowych na papierze w obowiązek wypełniania przez Internet ułatwi nam życie. Jako że system - w opinii samego ministerstwa - nie jest łatwo przyswajalny, zostanie stworzona instytucja asystenta podatnika. Będzie on pomagał podatnikowi (ale tylko na samym początku) zrozumieć to, czego na zdrowy rozum zrozumieć się nie da, i to, że organy skarbowe potrafią wydać w tej samej sprawie rozbieżne interpretacje, choć powinny być one zestandaryzowane. Dziś firmy są gotowe zmieniać na terenie kraju swój „adres podatkowy” tylko ze względu na racjonalniejsze i korzystniejsze interpretacje podatkowe wydawane jeszcze, póki co, lokalnie. Nadanie podatkowej mitrędze, na nieznaną do tej pory skalę, wymiaru informatycznego i ludzkiej twarzy asystenta, nie zmieni faktu, że system i wynikające z niego obowiązki są czasochłonne i przekraczają możliwości ich spełnienia nawet przez polskich parlamentarzystów. Niektórzy z nich publicznie przyznają, że nie są sami w stanie wypełnić swoich PIT-ów. Nie przeszkadza im to jednak w narzuceniu tego obowiązku milionom swoich wyborców. 

W czasie prezentowania nowego wspaniałego systemu podatkowego najczęściej używanymi słowami-kluczami były „analizy”. Można było odnieść wrażenie, że mamy wreszcie do czynienia z naukowo opracowanym systemem podatkowym. Analiza (z łac. analysis) oznacza rozkład na czynniki i zbadanie cech, właściwości, składników przedmiotu lub zjawiska. 

Gdyby faktycznie przeprowadzić analizę polskiego systemu podatkowego, to kilka zjawisk powinno być bezdyskusyjnych. Ilekroć rząd podwyższał opodatkowanie alkoholu czy papierosów, tylekroć wpływy z tytułu akcyzy malały, a nie rosły. Rzetelna analiza, na którą nieustannie powoływano się dla uzasadnienia prezentowanych na rzeczonym spotkaniu działań ministerstwa finansów, bez wątpienia uchroniłaby ministerstwo, rząd i tym samym najwyższe bóstwo biurokracji, czyli budżet, od niechybnej utraty wpływów po zaordynowaniu wyższego opodatkowania. Trzymając się wyznaczonego przez ministerstwo finansów kursu na analizowanie, można byłoby bez trudu zauważyć, że tylko podatki ryczałtowe zaplanowane w budżecie mają później 100-procentowe wykonanie w życiu w przeciwieństwie do podatku CIT. Od lat analizy, przeprowadzane tym razem przez Najwyższą Izbę Kontroli, pokazują, że na 100 procent firm rozliczających się w tym podatku, nie płaci go nawet do ok. 80 procent. Efektywność podatku CIT, przy nominalnej stawce 19 procent, od lat wg danych ministerstwa finansów nie przekracza 1 (jednego) procenta, kiedy weźmiemy relację wartości oficjalnego obrotu gospodarczego firm do wartości podatku, który zapłaciły. Podatek CIT jest podatkiem absurdalnym, bo uczynił cnotę z kosztów, które ponoszą firmy. Dlatego nieustannie ministerstwo finansów nowelizuje katalog wydatków, które są, a które nie są kosztem, zmienia się też w tym zakresie interpretacje. Praca, która jest temu poświęcana po obu stronach, nie jest pewnie mniejsza od pracy włożonej w kanał Białomorski. 

Pierwsza z brzegu wykonana analiza dostarczyłaby ministerstwu finansów niezbitych dowodów, że te same pieniądze z podatków można pozyskać dla budżetu zdecydowanie prostszymi i tym samym tańszymi metodami, które są jednocześnie łatwe do skontrolowania. Jednym z najlepszych podatkowych rozwiązań (poza sensem zastosowania w kraju będącym na dorobku) jest tzw. podatek Belki. Każdy z nas, osiągając dochody od zysków kapitałowych, nie płaci i nie rozlicza tego bezpośrednio w PIT, robią to banki, wysyłając  podatek nawet od kilkunastu swoich klientów jednym przelewem do jednego urzędu skarbowego. 

Personalizacja podatków jest absurdem, chyba że chodzi o sprawowanie kontroli policyjnej nad obywatelami w ustroju demokratycznym. Trudno znaleźć jakiekolwiek inne - poparte analizą tak bliską standardom pracy ministerstwa finansów - uzasadnienie. Zamiana papierowych deklaracji na e-deklaracje jest podobna do zamiany aresztu na elektroniczny system dozoru, czyli „obrączkę” na nodze z obowiązkiem pozostawania w mieszkaniu. 

Jesteśmy gotowi pomóc rządowi w zmianie systemu podatkowego, tak aby wpływało nie mniej pieniędzy do budżetu, jedynie ograniczając zaangażowanie obywateli i przepracowanych urzędników aparatu skarbowego. Składamy każdemu rządowi tą drogą publicznie ofertę w rozumieniu przepisów prawa powszechnego.

Andrzej Sadowski