"Żaden człowiek nie ma prawa nie tylko zabierać cudzej pracy czy jej owoców, ale nawet dowolnie określać jej wartości."
Rok Mirosława Dzielskiego
ROK MIROSŁAWA DZIELSKIEGO
“W polityce polskiej podstawowe znaczenie ma teoretyczna praca przygotowawcza, badająca polski interes narodowy i jego związki z interesami narodowymi innych krajów. Jednakże praca taka jest jedynie warunkiem koniecznym budowy polityki polskiej, zgodnej z polskim interesem narodowym. Praca właściwa, to praca nad zjednoczeniem polskich serc i umysłów wokół uprzednio zdefiniowanej, zgodnej z polskim interesem narodowym polityki – i konsekwentna realizacja tej polityki. /.../ Budowa polskiej polityki powinna odbywać się przy stałej wymianie poglądów, w ogniu surowej krytyki”.
Mirosław Dzielski, Szkice o polityce polskiej, 1987
W tym roku mija 10. rocznica śmierci Mirosława Dzielskiego, polskiego filozofa politycznego o chrześcijańskiej, liberalno-konserwatywnej orientacji. Mirosław Dzielski pozostawił po sobie dzieło szczególne: felietony, artykuły, dłuższe eseje, wypowiedzi zanotowane przy okazji debat publicznych, które stanowiły ferment intelektualny, oddziałujący nie tylko na polskie środowiska inteligenckie, zwłaszcza Krakowa (pracowników wyższych uczelni Krakowa lat 70. i 80., kręgi duchownych i świeckich katolików związanych z “Tygodnikiem Powszechnym” i “Znakiem”) i Warszawy (Klub “Dziekania”), lecz także docierający do ludzi pracujących na własny rachunek: drobnych przedsiębiorców, owych prekursorów wolnego rynku w świecie dogorywającego komunizmu.
Był przekonany, iż pomimo niesprzyjających warunków należy poszerzać sfery niezależnego życia jednostek, rodzin, stowarzyszeń i małych społeczności. Podstawą wolności i organizowania się miała być własność prywatna i indywidualna oraz grupowa przedsiębiorczość. Wprawdzie – zdaniem Dzielskiego - upadek komunizmu był nieuchronny, lecz jego agonia mogła trwać dość długo. Zatem ostra konfrontacja społeczeństwa z totalitarnym państwem byłaby jedynie przyczyną się do ostatecznej katastrofy polskiego narodu.
Powiększanie sfery wolności i samodzielności w dziedzinie gospodarczej nie miało bynajmniej znaczenia wyłącznie materialnego. Przeciwnie, miał to być wyraz zarówno ludzkiej zdolności tworzenia, jak i odpowiedzialności za siebie, rodzinę i firmę, w końcu za państwo polskie. Myśl Dzielskiego przesycona była duchem chrześcijaństwa, nie tylko z tego powodu, iż sam był człowiekiem głęboko wierzącym, ale dlatego, że pojmował czynienie dobra jako wspomaganie ludzi w ich dążeniu do wolności i odpowiedzialności. Był przekonany, że postawa religijna ma głęboko praktyczny wymiar: nadaje inny, moralny, a nie wyłącznie użyteczny, charakter wszelkiemu działaniu człowieka. Liberalizm pozbawiony korzeni religijnych, wyzuty z obyczaju i tradycji, uważał za bliski socjalizmowi. Nastawienie to w specyficzny sposób łączył z ideami zaczerpniętymi z dorobku wielkich myślicieli politycznych i ekonomistów: Alexisa de Tocqueville’a, Ludwiga von Misesa, Friedricha Hayeka, Miltona Friedmanna i innych. Tworząc Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe i wspierając podobne inicjatywy w innych miastach Polski, w tym zwłaszcza w Warszawie, pragnął Dzielski w realny sposób przyczynić się do rozwoju polskiej gospodarki rynkowej, zamienić teorię w czyn. Dzielski wierzył, że krok po kroku Polacy będą w stanie nadrobić zaległości cywilizacyjne, jakich źródłem był komunizm, i tym sposobem wybić się na niepodległość. Tradycja kulturowa, religijna, przywiązanie do obiektywnych wartości wytworzonych w kręgu cywilizacji zachodniej, dorobek myśli filozoficznej i politycznej stanowiły dla niego fundament, który dzięki przywróconej wolności indywidualnej umożliwiał odbudowę gospodarki, autentycznych więzi społecznych, w końcu zaś wolnego i dobrze zorganizowanego polskiego państwa.
Ogłaszając 1999 rok rokiem Mirosława Dzielskiego Centrum im. M. Dzielskiego w Krakowie, Centrum im A. Smitha, Ośrodek Myśli Politycznej w Krakowie i Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe pragną przypomnieć myśl i działalność autora Odrodzenia ducha – budowy wolności, bez której nie sposób zrozumieć przemiany duchowej, intelektualnej, moralnej i politycznej jaka dokonała się w ostatnich piętnastu latach poprzedzających i zarazem umożliwiających przełom 1989 roku. Bez znajomości spuścizny Dzielskiego nie można również w pełni pojąć złożonej natury procesów jakie dokonują się w Polsce w ostatniej dekadzie.
Powracamy do dorobku Dzielskiego nie tylko po to, by dokonywać jego egzegezy, lecz by wskazać na fundamentalne znaczenie postawy jaką w nim odnajdujemy: rzetelności w opisie i wyjaśnianiu zachodzących procesów, trzeźwości w ocenie sytuacji, realizmu proponowanych rozwiązań, wierności zasadom moralnym i unikaniu taniego moralizowania.
Organizując konferencje, seminaria, debaty, wydając publikacje, udostępniając szerszej publiczności wybór najważniejszych tekstów Dzielskiego pragniemy przeprowadzić wnikliwą debatę nad stanem naszego państwa, perspektywami jego rozwoju i naturą zagrożeń jakie się rysują. Chcemy skupić się na przyczynach słabości naszego państwa, przejawiającej się w korupcji, w braku jasnych koncepcji rozwiązywania najbardziej palących problemów społecznych i gospodarczych, niewydolności sądownictwa i policji. Przedmiotem namysłu winien być także stan naszej klasy politycznej i czynników zań odpowiedzialnych. Debata musi także objąć zagadnienia polskiej racji stanu, zasad polityki wewnętrznej i zagranicznej, w związku z naszym członkostwem w NATO i rychłym przystąpieniem do Unii Europejskiej. Rok Mirosława Dzielskiego ma służyć pogłębionej analizie minionego dziesięciolecia. W ten sposób nawiązując do tego, który wniósł tak znaczący wkład do odbudowy nowej, wolnej Polski, pragniemy przysłużyć się młodemu polskiemu państwu.